Wanneer politiek persoonlijk wordt – Muriels artiestenleven #66
Kolonialisme en westerse Popmuziek
Voordat ik vertrok naar Senegal, had ik wel enige notie van de trans-Atlantische mensenhandel en het bijbehorende kolonialisme. Wie zich verdiept in de origines van de westerse popmuziek kan er niet omheen: de samenzang op de koloniale plantages, de ritmes, blues, jazz, funk en soul, later hiphop en R&B. Westerse popmuziek flirt graag met zwarte cultuur, put er haar kracht uit. En toch, “They want us to sound black but not to look black”, zei een bevriende Afro-Amerikaanse zanger.
Ik had de boeken gelezen van Miep Diekman, later van Buchi Emecheta en recentelijk werk van Maryse Condé. Deze laatste is in Nederland minder bekend. Zij is laureaat aan de Sorbonne in Parijs, geboren in Guadeloupe, met roots in West Afrika. In “Ségou” beschrijft Condé de ondergang van een imperium in de regio van het huidige Mali.
Eeuwenlang is deze beschaving redelijk stabiel. Totdat rond 1850 vanuit het noordoosten Moslims oprukken die korte metten maken met het animisme en een streng monotheïstisch geloof opleggen. Ook vanuit het zuidwesten rollen Europese missionarissen en handelaren hun cultuur en levensstijl uit over het land, waar, naar zij vermenen, eerst niets was en waar ook zij zich superieur wanen.
Morele superioriteit
Deze notie van morele ongelijkwaardigheid en superioriteit is naar mijn idee nog steeds springlevend en ook een terugkerend onderwerp van gesprek geweest tussen Djibril, mijn gastheer en mij. “Ik ben er ziek van hoe er in Europa over ons gedacht en gesproken wordt” had Djibril tegen me gezegd voordat ik kwam. “Ik ben niet arm, ik heb geld, ik heb het goed. Je zult onze gast zijn en met ons leven zodat je een ander verhaal kan vertellen.”
Djibril is trots. Hij behoort tot de etnie van de Sérère. In hun traditie maken mensen zich liever van kant dan dat ze eer aangetast zien. Toch wordt die eer constant met voeten getreden. Iedere dag, elk uur. Wanneer hij de snelweg pakt die door Fransen gebouwd is en de tol die hij betaalt direct naar Parijs gaat. Wanneer zijn kinderen naar school gaan en leren lezen en schrijven in een taal die niet de hunne is. En een toekomst moeten bouwen in een land waar de staatsschuld door de gestapelde rentes inmiddels zo hoog is dat die met geen mogelijkheid meer afbetaald kan worden.
Franse roots
Waar Frankrijk ooit zei: “wij laten jullie met rust, maar betaal ons alle infrastructuur die we hebben gebouwd terug. Anders maken we alles kapot. Als jullie dat niet kunnen, dan leen je maar bij onze bank. Wij bepalen de rente. ” De rechtmatigheid van bovengenoemde schulden is naar mijn idee dus op zijn zachts gezegd twijfelachtig. Maar de wereldorde die de rechten van de mens in het leven had geroepen en prat gaat op haar democratisch denken, hield haar mond. En nog steeds.
Ik ben half Française. Legers die vol bravoure naar brandhaarden in de wereld worden gestuurd, subsidies op de landbouw, exorbitante feestjes van Macron. Maar ook mijn ziekenhuisopname daar, wegen waar ik overheen crosste, het fancy consulaat aan de Vijzelgracht in Amsterdam. Alles wordt betaalt van overheidsgeld en een deel van die inkomsten komt via financiële constructies direct uit West Afrika. Het gaat om miljarden. De regio ligt letterlijk aan de financiële drain en vervolgens wordt er gewezen: “zien jullie nou wel, jullie krijgen jezelf niet overeind, jullie zijn dom”.
Verzet
Het is een publiek geheim in Senegal. Op de universiteit zijn rellen. Ouderen hielden hun mond, jongeren pikken het niet meer. In Europa wordt in alle talen gezwegen. “Frankrijk is een machtig land”, mompelt iemand bij de ambassade. “De verhouding tussen Afrika en Frankrijk is gecompliceerd”, verzucht een journalist van een kwaliteitskrant.
Journalisten zijn bang om voor activistisch versleten te worden en dat is niet “objectief”. Maar neutraliteit komt altijd ten goede aan degene met macht, merkte een journalist op die wel positie wil nemen. Er is in Nederland maar één partij die de koloniale schulden op haar agenda heeft. Want Nederland is niet beter en heeft precies hetzelfde gedaan met haar eigen kolonies.
Europese angst
“Waarom haten jullie me niet?” vraag ik mijn familie. “Hoe komt het dat ik als Europese vrouw rustig door Keur Massar kan lopen, vriendelijk behandeld en geholpen wordt. Waarom word ik niet uitgekotst?” “Omdat we onderscheid maken tussen persoon en politiek”, zegt Djibril’s zus. “Wij snappen dat jij niet verantwoordelijk bent voor wat er van hogerhand wordt besloten.”
In Nederland is net een regering aan de macht gekomen die alles wat niet wit is en geen boerenkool met worst eet, terug wil sturen naar god weet waar. De Europese Unie gooit de grenzen dichter en dichter voor mensen die in feite vluchten voor wat Europeanen zelf hebben aangericht. Kolonialisme is springlevend, actueel en racisme aan de orde van de dag. Ik schaam me voor waar ik vandaan kom. Wie is er nou superieur aan wie?
The Wake – Biënnale van Dakar
Djibril maakt zichzelf niet van kant. Hij heeft hoop heeft voor zijn land. Net als zoveel andere mensen daar werkt hij zich helemaal te pletter om het land weer op te bouwen. Hij brengt zonnepanelen naar afgelegen gebieden, leidt jongeren op tot elektricien en gelooft dat vrouwen de toekomst zijn.
Samen met Djibril’s vrouw, een schoonzusje en twee nichtjes ben ik naar de biënnale van Dakar geweest. Als kunstenaars de ziel van een tijdperk en een plek weerspiegelen, dan is de toekomst van Senegal glorieus. Ik was diep geraakt door de kracht, de intensiteit en de schoonheid van het werk.
The Wake, was het thema. Een terugkeer naar de wortels, honger naar vernieuwing en hoop voor de toekomst.
Wanneer politiek persoonlijk wordt
Muziek is mijn hart, mijn ziel en mijn liefde. Mijn grootste motivatie om naar Senegal te gaan, was om er als artiest wat op te steken. Dakar is zichzelf als cultureel en artistiek epicentrum van het Afrikaanse continent op de kaart aan het zetten en er gebeuren super interessante dingen daar, vooral voor en door vrouwen. Ik wilde dat proeven en beleven. Ik heb er ongelooflijk veel geleerd, prachtige herinneringen gekregen en in december ga ik terug.
Maar mijn muziek staat niet los van wat ik om me heen zie, voel en ervaar. Ergens lang geleden heb ik voor de keuze gestaan: eelt op mijn ziel te kweken, of alles te voelen en accepteren dat ellende dwars door me heen kan gaan. Ik heb voor tweede optie gekozen en ook besloten dat ik niet werkeloos kan blijven toekijken, al is wat ik doe een druppel op een gloeiende plaat.
Mijn antwoord op dit alles, is om in juli voor North Sea ‘Round Town drie rebelse rapsters die vechten voor vrouwenrechten naar Rotterdam te brengen. “Snoer ons de mond, we pakken het podium. Gooi de grenzen dicht, we gaan er dwars doorheen”. Straight from Dakar – groovy female hiphop
De tour is een pilot van een groter uitwisselingsproject dat ik op poten aan het zetten ben. Meer informatie daarover vind je op de supportpagina. En ik hoop je in juli bij de concerten te zien.
Vind je het leuk om mijn muziek, video’s, schrijverij en wilde plannen te supporten?
Check dan hier de supportpagina, alle bijdragen zijn welkom! ❤
