Keur Massar – de getto – Muriels artiestenleven #62

Keur Massar ligt ongeveer 25 kilometer van het centrum, is een van de buitenwijken van het 3,5 miljoen mensen tellende Dakar en er wonen zo’n 770.000 mensen. Het is er ontzettend druk. Om een idee te geven, Rotterdam telt 3000 mensen per km2, Keur Massar 17.000. Amper hoogbouw, mensen delen samen kleine oppervlaktes. In mijn gezin leefden we met zijn zessen op 40 m2.

De eerste week van mijn verblijf liet mijn net verworven familie me niet alleen de deur uit gaan. Ze waren bang dat ik zou worden afgezet als ik dingen kocht – “taxe toubab”(witte tax), zou verdwalen of onder een vrachtwagen zou lopen.

Op de doorgangswegen crossen zware trucks, dikke stadsbussen, scooters, paard en wagen en een enkele fietser door elkaar heen. Maar dieper de wijk in waar ik verbleef zijn de wegen zanderig, niet bestraat en spelen kinderen buiten, ook als het al donker is. Oudere kinderen zorgen voor de jongere, voordeuren staan open, ze lopen de huizen in en uit.

Zand en beton

Regio Dakar was vroeger groen en weelderig, maar daar is weinig van over. De baobabs zijn gekapt en tijdens het regenseizoen zijn er overstromingen. Vlakbij is een afval verbrandingsstation, dikke wolken zwarte rook blazen nu en dan over de wijk. De helft van de kinderen is astmatisch.

Dieven

’s Nachts gaat de boel op slot en Djibril had liever niet dat ik met laptop op het terras ging werken omdat ik voor iedereen zichtbaar was en er veel ingebroken wordt. Ook wil hij niet na middernacht onderweg zijn op de scooter. “Teveel bandieten”, zei hij, “iedereen is vriendelijk voor elkaar, maar er zijn veel dieven. Mensen hebben honger”.

Ik heb me nooit onveilig gevoeld, ook niet toen ik om drie uur ’s nachts eens de laatste anderhalve kilometer naar huis liep. Diefstal lijkt me een behapbare misdaad. Wel vond ik vond het rauw. Op straat ziekte, hongerige kinderen en soms verminkte mensen.

Senegal en haar “Teranga”

Maar ik ben ongelooflijk vaak uit de brand geholpen, ook door wildvreemden die er niets voor terug vroegen. De bus voor me betalen als ik geen kleingeld had, wisselgeld geven voor de water automaat, telefoon lenen om te bellen, eten en drinken delen onderweg, me door de wirwar aan bussen, vans en deelauto’s van het openbaar vervoer heen leiden. Senegal gaat prat op haar teranga – gastvrijheid en generositeit, en ik heb dat overal gevoeld.

Nio far – we zijn samen

Ook onderling zag ik mensen er voor elkaar zijn. Huizen worden samen gebouwd. Vrouwen vangen elkaars kinderen op als ze moeten werken, we hadden thuis weleens zes extra monden, en brengen eten als iemand ziek is. De scooter wordt gedeeld en de buurt heeft een soort collectief spaarsysteem dat door Djibril’s vrouw beheerd wordt. Community is hier geen academische term uit een paper. Zonder community overleef je niet.

No Go Zone

Toch hoorde ik vlak voordat ik weer terugging dat deze wijken NO GO AREA zijn voor expats. De Franse werkgeefster van Djibrils zus is haar niet komen opzoeken toen die haar zoon verloor. Teveel risico. Er wordt gewaarschuwd voor geweld, beroving en ziekte. Werknemers van buitenlandse bedrijven, NGO’s of overheidsinstellingen, toeristen verblijven in het centrum, in een paar wijken langs het strand, gaan ook wel de dorpen opzoeken in de binnenlanden. Maar de suburbs worden hen sterk afgeraden. Die zijn gevaarlijk.

Ik kreeg het niet met elkaar gerijmd. De warmte en genegenheid waarmee ik was ontvangen, de hulpvaardigheid en vriendelijkheid die ik had ontmoet, de gezelligheid en het samen lachen met vijf totaal onbekenden in een deelauto. Er waren dus lui die zich letterlijk niet durfden te begeven op een plek waar ik met zoveel plezier woonde en werkte. Het leek me totaal ongegrond, erg aanmatigend en ronduit beledigend voor de mensen om wie ik veel begon te geven.

Politiek

Was ik heel naïef? Of heel dapper? Had ik een zeer toegewijde beschermengel? Of bepalen vooroordelen en onwetendheid de norm, wordt racisme verpakt in angstcultuur en is kolonialisme nog springlevend? “Wees niet politiek”, is me aangeraden door een brandingsmanager en een subsidieverstrekker, “mensen zitten er niet op te wachten”.

Maar zo’n No Go stempel vind ik hartverscheurend. Ik vind het onterecht en pijnlijk en kwetsend voor mensen die geen vlieg kwaad doen om te horen dat de plek waar zij samen wonen, werken en liefhebben als de pest vermeden moet worden. Zij leven hier, ik voor twee maanden met hen. Iedereens telefoon is gejat, het is net als met de fietsen in Nederland. En het kraanwater is niet te zuipen. Maar dat maakt een zone nog geen No Go.

Risico afwegingen

Gevaar en risico zijn volgens mij hele relatieve begrippen. De reële kansen dat er echt iets misgaat voor een gemiddelde sterveling in zo’n wijk zijn miniem, terwijl er zoveel te vinden is. Ik weet niet wat hier gebeurt als je in een duur maatpak met een dikke Rolex aan je pols uit een slicke Audi stapt. Dat is wellicht nog een andere discussie waard. Maar de sociale gevolgen van een No Go stempel en dat mensen er daadwerkelijk gehoor aan geven, zijn enorm. Ze wakkeren gevoelens aan van uitsluiting en onderdrukking.

Daarnaast, wie wil zijn of haar leven nou laten regeren door beperking en angst? Ik zou het iedereen die naar Dakar komt aanraden: stap bij Pharmacie des Mammelles eens in die bus 61 en blijf de anderhalf uur zitten tot Keur Massar La Station. Haal voor 550 CFA een sandwich omelette en ataya bij Rockaya, je zal echt niet ziek worden. Hou op de markt je tas goed bij je, liefst een dubbele rits erop en ding een beetje af als je wat wilt kopen. Maar niemand zal je kwaad doen. Als je wit bent, dan zul je de enige zijn en waarschijnlijk een attractie voor de kinderen. Maar je zal goed behandeld worden.

Vind je het leuk om mijn muziek, video’s, schrijverij en wilde plannen te supporten?
Check dan hier de supportpagina, alle bijdragen zijn welkom! ❤